Veel mensen vragen of schoenen waterdicht zijn. In Nederland kan het nog wel eens nat zijn, dus dan wil je graag droge voeten houden, ook tijdens je wandelingen. Er is echter nogal wat onduidelijkheid over wat nu waterdicht is.
Bijdrage van Andries Kraaijeveld, sportpodoloog (voetkundig sportadviseur) en eigenaar AndersOutdoor
KAPLAARZEN ZIJN WATERDICHT | Waterdicht wil zeggen dat er echt geen druppel water binnen kan dringen. Kaplaarzen zijn van rubber of plastic en daar dringt niets door. Maar het ademt ook niet, dus krijg je er ontzettende zweetvoeten in. Bij wandelschoenen wil je juist wel dat ze ademen, omdat dit een stuk comfortabeler loopt. Daarom worden ze gemaakt van materiaal met ademende eigenschappen, maar dit betekent wel dat het op den duur vocht doorlaat. Er zal dus altijd een compromis moeten worden gevonden tussen waterdichtheid enerzijds en ademend vermogen anderzijds.
DE WERKING VAN MEMBRANEN | Met de komst van membranen, waarvan GoreTex de bekendste is, is hierin een grote stap gezet. Membranen zijn, simpel gezegd, lappen folie die enorm zijn uitgerekt. Hierdoor ontstaan poriën die groot genoeg zijn om waterdamp door te laten, maar klein genoeg om waterdruppels tegen te houden. Door dit te verwerken in kleding en schoenen krijg je dus ademend vermogen, maar blijft water van buiten ook buiten.
Bepalend voor het waterwerend vermogen is echter de oppervlaktespanning van het water. De oppervlaktespanning houdt de waterdruppel in zijn vorm, waardoor deze niet door de poriën van het membraan kan. Wordt de oppervlaktespanning lager, dan verliest de druppel zijn vorm en dringt hij in het materiaal door. En uiteindelijk dus ook door de poriën van het membraan. Want hoe je het went of keert, het blijven toch gaatjes.
HET BEGRIP OPPERVLAKTESPANNING | Wanneer krijg je nu een lagere oppervlaktespanning? Vooral met de omstandigheden waarom de meeste mensen juist waterdichte schoenen willen: nat gras en regen. Het vocht in nat gras is niet alleen gecondenseerd vocht uit de lucht, maar ook ‘zweet’ van het gras zelf, ook wel guttatievocht genoemd. Dit vocht bevat stoffen die de oppervlaktespanning van het water sterk verminderen.
Ook bij regen vermindert de oppervlaktespanning van het water. Hoe fijner de druppels, hoe lager de oppervlaktespanning. Kleine druppels komen ook zachter neer en blijven daardoor meer liggen. Grote druppels vallen harder en ‘stuiteren’ daardoor meer weg.
Wanneer heb je nu water met een hoge oppervlaktespanning? Dat is bijvoorbeeld het geval bij plassen en beekjes. Niet voor niets zakken schaatsenrijders en waterspinnen niet door het wateroppervlakte heen.
SOORTEN MEMBRANEN | Er zijn vele soorten membranen. Goretex is het bekendste, maar niet de enige. Zo heeft Trezeta haar eigen Waterstopper, Boreal heeft Dry-Line, Garmont heeft in bepaalde modellen haar eigen G-Dry en zo kunnen we nog wel even doorgaan. In de basis komt het echter op hetzelfde neer, een membraanlaag die onderdeel uitmaakt van de binnenvoering.
En daar heb je ook meteen het manco te pakken. Het membraan zit op de binnenvoering, waardoor het water nog wel door de buitenlaag kan doordringen. Op een gegeven moment raakt de buitenlaag verzadigd en zal het vocht gaan doorsijpelen. Er kan dan een laagje water ontstaan in de ruimte tussen de binnenvoering en de buitenlaag. En juist dit doorsijpelende vocht krijg je het meest bij water met een lage oppervlaktespanning, wat dus op de duur ook door de gaatjes van het membraan gaat.
Er is sinds kort een fabrikant die een ander soort membraan heeft ontwikkeld. Dit membraan, H-Dry genaamd, zit niet aan de binnenvoering, maar is gelamineerd op de binnenzijde van de buitenlaag. Hierdoor bevindt er zich geen ruimte tussen het membraan en de buitenlaag. H-Dry beweert hiermee een veel hogere waterdichtheid te hebben dan de traditionele membranen.
H-Dry is nog niet zo bekend als Goretex, waardoor het nog niet in zoveel producten zit verwerkt. Qua wandelschoenen gebruikt alleen Scarpa momenteel H-Dry.
Wandelschoenen zijn primair gemaakt voor wandelingen op droog terrein, maar soms kom je wel eens een nat stukje tegen, zoals een plas of een beekje. Dankzij membranen wordt dit water tegengehouden en heb je niet meteen natte voeten als je er doorheen stapt. Maar tegen doordringend vocht, zoals nat gras en regen, zijn de meeste membranen nog niet bestand en krijg je in normale wandelschoenen op den duur toch natte voeten.
Andries Kraaijeveld studeerde sportpodologie en is eigenaar van andersoutdoor.nl
AndersOutdoor is gespecialiseerd in het aanmeten van wandelschoenen en inlegzooltjes op maat
